Kültür Değişimi:
Kültür; sözlük anlamıyla bir toplumun duyuş ve düşünüş birliğini oluşturan, gelenek durumundaki her türlü yaşayış, düşünce ve sanat varlıklarının tümü olarak tanımlanmaktadır.
İşletmeler de toplu yaşamın sürdürüldüğü, çalışan bireylerin belirli bir hedef odağında bir araya geldikleri yaşam alanlarıdır. Çalışan bireyler kişisel alanlarında tecrübe edindikleri değerleri yaşam kültürü haline dönüştürürler. Çalışan bireylerin işletme çatısı altında, aralarındaki etkileşim ile İşletme Kültürü oluşur. İşletmeler dinamik yaşam süreçlerinde, başlangıçta oluşturdukları değerleri yaşamın akışında evrimleştirerek Değer Akışkanlığı (dönüşüm süreci) sürecine geçerler. İşletme kültürü de sürecin çıktısı olarak değişim geçirir.
İşletme Kültürünün etkin argümanı, işletme yöne-timinde görev alan bireylerdir. Yöneticilerin bireysel kültür değerleri, yönettikleri çalışan bireylerin değer akışı sürecinde dönüşümü tetiklemektedir.
Bu tezi açıklayıcı bir tanım olarak; “Yönetimin kültürü işletmenin kültürünü oluşturur.” diyebiliriz.
Yönetim sorunları yaşayanların profillerinin gözlemlenmesi uygulamaları; yönetim pozisyonlarında bulunan bir çok yöneticinin “sorunlu" bir görünüm veren durumda olduklarını ortaya koymaktadır. İnceleme sonuçları irdelendiğinde sorunlar 3 ana başlıkta toplanabilmektedir.
1.Karar Vermekte Güçlük Çekme
Riskten kaçınma-karar vermede yavaş kalma ve en kötü ihtimaller üzerinde yoğunlaşma,
Değişimleri algılamada, kavramada ve uyum göstermekte yavaş kalma,
Fırsatları görmek yerine engellerden tedirgin olma,
İnatçı ve uzlaşmasız olma,
Entellektüel kibirlilik herşeyi bilme sendromu,
Başkalarının fikir ve önerilerine ilgisizlik ve kuşku duyma,
Başkalarının motiveleri konusunda kuşkulu olma ve insanlara mesafeli durma.
2.Kendi vizyonu ve sorunları ile ilgili bağımsız yapılı yalnız karakter olma
Teknik uzmanlık ve becerilerin yönetsel becerileri örtmesi,
Sosyal ilişki ve haberleşme becerilerinde yetersizlik,
İyi bir dinleyici olmama,
Sosyal sorumluluk ve politik duyarlılığa sahip olmama.
3.Liderlik Becerilerinde Eksiklik
Takım oyununa ve takım kaptanlığına yatkın olmama,
Kendi sorunlarına ve önceliklerine aşırı bağımlı olma,
İnsanların gelişmesine katkıda bulunamama,
Kötümser ve karamsar olma,
Yeni fikirlere kapalı, tutucu ve yalnızlık eğiliminde olma,
Vizyonsuzluk, esin ve coşku kaynağı olamama,
Aşırı savunmacı ve mazeretçi ve başkalarını suçlayıcı bir tutum içinde olma.
Rekabetçi piyasa koşullarında müşterilerinin sadakatini ve piyasada bilinirliğini arttırmak isteğinde işletmeler, müşteri memnuniyeti kavramıyla karşılaşmışlardır. Müşteri memnuniyetinin sağlanmasında da işletmenin evrim sürecinde geliştirdiği işletme kültürü etkin bir argüman olmuştur. Yanı sıra; işletme içi dinamiklerde de çalışan memnuniyeti kavramı performans değeri olarak doğmuştur.
İşletme kültürünün yönetici eksenli oluşumu, çalışan memnuniyetinin gündeme gelmesiyle beraber güdük bir önerme olarak kalmıştır. Yöneticinin güdülemesi ile oluşturulan işletme kültürü, işletmedeki değerlerin çalışanlar üzerinde olumlu bir etki oluşturamaması, çalışan memnuniyetini olumsuz yöne evirtmesine, süreç çıktısı olarak da verimsiz bir çalışma ortamına ve sonuç olarak memnun olmayan müşterileri getirmektedir. Müşteri memnuniyetinde başarı sağlayamayan işletmeler de yaşam döngülerini kısa bir sürede tamamlamışlardır.
İşletmeler de kültür değişimi elzem haline gelmesi milenyum öncesi seslendirilmeye başlamış ve küresel rekabetle hızlıca işletmelerin gündemine alınmıştır. Değer akışlarının, sürekli akış haline getirilme zorunluluğu;
- İş Sürekliliğinin Sağlanması (Businnes Contuinity Process-BCP),
- Değişimin Yönetimi (Changing Management-CM),
- Müşteri İlişkileri Yönetimi (Customer Relation Management-CRM) kavramlarını aynı hızla işletme yöneticilerinin gündemine getirmiştir.
Küresel rekabetin kızışmasıyla beraber, işletme yönetimlerinde klasik yönetici bireylerin performans gösterebilecekleri alanların sınırlı olduğunu dolayıyla İşletme Kültürünün de olumsuz etkileneceğini kanıtlamıştır. Yukarıda anılan sürekli akış kavram-larının da yönetici bireylerin, Liderlik vasıflarına haiz olması gerekliliğini elzem kılmıştır. Toplumların Lideri takip ederek olumlu güdülenmeleri -ki motivasyon olarak tanımlayabiliriz. Toplum kültürünün de olumlu yönde evirilmesini sağlamıştır. İşletmenin çalışan bireylerinin yaşadığı toplumda oluşan kültürel değişim, işletme kültürünün de paralel değişimini manipüle etmiştir.
İşletme Kültürünün Değişiminde Liderlik:
Liderlik Nedir?
Liderliği; "Bireyler tarafından gerçekleştirilen ve diğer bireylerin ortaklaşa yaratılan vizyona dönük olarak bir araya gelmesini, istekli ve coşkulu olarak ortak hedefleri benimsemesini ve bu hedeflerin gerçekleşebilmesi için güçlenerek bütün varlıkları ile katkıda bulunmasını sağlayan enerjik bir süreç." olarak tanımlayabiliriz.
Liderlik Ne Değildir?
Liderlik bir ayrıcalık pozisyonu değildir: Yönetim pozisyonlarına herhangi bir kişi atanabilir, seçilebilir, terfi edebilir, devralabilir veya ele geçirebilir. Pozisyon onun lider olmasını sağlamaz. Liderler ise mevcut pozisyonlarından dolayı ayrıcalık ve üstünlük talep edemezler. Yine de lider çevresinden farklı olan fakat bu farklılığı çevresinin etkinliği için değerlendirebilen kişidir.
Liderlik bir kişilik kültürü yaratmak değildir: Bir kişiye çok fazla formel iktidar yetkileri yüklemek lidere, izleyicilere ve davaya zararlıdır. Liderlik özünde kişilere formel yetkilerin sağlayamayacağı bir sadakat ve izlenme sağlar. Bu lideri üstün kişi görme, yanılmaz ve yenilmez olarak düşünme haline dönüşmemelidir
Liderlik vazgeçilmez olmak değildir: Etkin ve başarılı bir liderlik vazgeçilebilir olabilmektir. Gerçek ve başarılı bir liderliğin temel göstergesi, sosyal sürece şovun onsuz da sürebileceği bir momentum kazandırabilmesidir.
Liderlik başkalarını suçlamak değildir: Liderlik ilk ve öncelikli olarak verilen kararlardan ve doğan sonuçlardan sorumlu olmaktır. Gerçek liderlik durum-larında başarının övüncü izleyenlere, başarısızlığın sorumluluğu ve sonuçları da lidere ait olmalıdır.
Liderliğin Çözebileceği Sorunla
Liderlik içinde yaşadığımız sosyal sistemin etkinliğini arttıran bir sosyal kalitedir. Liderlik çalışmalarının temel amacı çalışan insanların yaptıkları işlerde daha etkin daha verimli ve daha başarılı olabilecekleri imkân ve tekniklerin araştırılmasıdır. Öncelikle kendileri çalışma yaşamlarında mutlu ve aktif olacaklar, ilerleyen süreçte çalıştıkları kurumların daha rekabetçi, daha yaratıcı ve daha sorumlu hizmet vermesine olanak sağlayacaklardır.
Çalışmaların odak noktası insanlara etki etme ve onları yönlendirmenin çeşitli varyasyonları olan liderlik, iktidar ve politika üzerinde yoğunlaşmış bulun-maktadır. Bu konular ve bunların uygulamaları işletmecilik gündeminde giderek ağırlık kazanan bir yer tutmaktadır.
Bu konulardan bazıları:
1.Önemli stratejik ve yenilikçi değişimleri nasıl gerçekleştirmeli, bu değişime çok sayıdaki çalışanın ilgi ve katkısını nasıl sağlamalı ve bu değişime yine çok sayıdaki çalışanın yoğun direniş ve engellemesini nasıl aşmalı,
2. Bir işletme içinde girişimciliği ve yaratıcılığı, engelleyici çok sayıdaki bürokratik ve semantik blokları aşarak nasıl geliştirmeli,
3.Güç ve karmaşık bir görevin gerçekleştirilebilmesi için gerekli olan kaynak, destek uygun yaklaşımı, kuruluşa zarara verebilecek düzeysiz politik manevralara girişilmeli,
4.Kontrol sahanızın dışında olan ve girişimlerinizi kuşku ile karşılayan fakat başarıya ulaşmanız için ilgi ve desteğine ihtiyacınız olan kişi ve kuruluşların olumlu katkılarını nasıl sağlamalı,
5.Çalışanların birbirinin çabalarını ve başarılarını bloke eden rekabetçi bir tutum yerine birbirini destekleyen ve sinerji yaratan bir düzen içinde çalışmalarını nasıl sağlamalı,
6.Genç, zayıf, kırılgan ve korumasız bir konumda iken işletmenin iktidar mücadeleleri içinde bir kazaya uğramaktan nasıl sakınmalı,
7.Genel olarak mutlu, sorumlu, yaratıcı, yenilikçi, girişken, enerjik bir iş ortamını nasıl yaratmalı ve bürokratik katılık, dar görüşlü politika ve kısır iktidar çekişmelerinden nasıl kaçınmalı.
Liderlik ve Motivasyon
Liderlerin önemli fonksiyonlarından biri çevrelerini enerji ve coşku dolu hale getirebilmeleridir. Kavram bağlamında yukarıdaki tanıma Motivasyon denmektedir. Motivasyon bireyleri harekete geçiren, sonuç almaya yönelten bir uyarı olarak tanımlanabilir. Etkin liderler çevrelerine uyarı, esin ve enformasyon kaynağı olurlar. İnsanlara başarılarından duydukları gurur ve başarısız-lıklarından aldıkları ders ile aşılamayacak engel tanımayan üstün insanlar oldukları duygusunu vermek, etkin liderin en önemli sosyal kalite argümanıdır.