Otomotiv sektöründe ülke olarak yeni atılımlar ve teknolojiler yapmak üretim sürecini geliştirmek, sanayimizin sürekliliği haline almıştır. Araçlarımızın en önemli parçalarından yani lastiklerinden ve imalat sürecinden Uzer firmasının yaptığı hidrolik presler ile gündemimize önem derecesi yüksek işler arasında girdi.Lastik, kauçuk malzemenin istenilen özelliklerde hazırlanmasından sonra pişirilme işlemi için lastik preslerinde istenilen kalıp deseni ile yüksek sıcak buhar basınç altında pişirilir. Bu preslerde yapılan hareketlerin büyük bir kısmı hidrolik sistem ile sağlanmaktadır. Güç ve kontrol istenmeyen hareketler pnömatik silindirler ile sağlanmıştır.
Hidrolik sistem ile;
Pres Üst Kalıp Yukarı,Aşağı Hareketi,
Segment Hareketi,
Baskı Hareketi,
Alt Topuk Kaldırma,
Yükleme Hareketi,
Boşaltma Hareketi,
Bağ Mili Kaldırma Hareketi olmak üzere 7 ana hareket bulunmaktadır. Presin iki kalıplı olmasından ötürü her bir hareketten iki takım vardır.
Sistemin ihtiyacı olan debi ve basınç ihtiyacı hidrolik sistem içinde en önemli hareket olan pres yukarı aşağı hareketi göz önünde bulundurularak hesaplanır.Sistemde pres kaldırma hareketi dışında daha düşük basınç kullanıldığından sistem basıncı yüksek ve düşük olmak üzere iki kademelidir.
Sistemin dizayn aşamasında ve yapılan ilk pres çalışmalarında pres kaldırma hareketinin yön valfleri On-off valf olarak iki kademeli hız olacak şekilde dizayn edilmiştir. Bu valflerden 1 adedi NG 10 ve 1 adedi NG 16 valf olarak konulmuştur.Daha sonra bu hareket oransal valf ile kontrol edilmiştir.
Ekli diyagramda; ilk 200 mm.’yi standart 50 mm/s., izleyen 1500 mm.’yi 178 mm/s. yüksek hızda, son 150 mm.’yi de yine 50 mm/s. hızla alan hidrolik silindirin yukarı kalkış süresiyle; aşağı inişte alanın daha küçük olması sayesinde 180 mm/s. yüksek hıza ulaşarak sonuçta gelinen kalkış/iniş toplam çevrim süresi gösterilmektedir. Bu diyagramda, oransal valfin etkisiyle, valfin her açılma ve hız değiştirmesi sırasında 0,5 s. rampa süresi de eklenerek; yumuşak ve sarsıntısız çalışması sağlandığında kalkış ve inişte toplam 2 s.’lik kayıp oluşmuştur.
Pres kaldırma silindiri sürekli yük altında çalıştığından ve yük basıncının presin aşağı yukarı hareketinde kontrolsüz hareket etmemesi için karşı denge valfi gereklidir. Özellikle pilot basıncını mil tarafından aldığından ve bu valfi silindirin piston tarafına direk monte edeceğimizden mil tarafı hortum patlamasında presin aşağı düşmesi kesinlikle önlenilir. Karşı denge valfinin açma basıncı ise belirtilen formüle göre hesaplanır.
Baskı Silindirlerinde istenilen 350 ton kilitleme için gerekli olan basınç (maks. 250 bar) tüm sisteme sürekli gerekli olmadığından ve Booster pompa ile baskı silindirlerinde oluşturulur.Booster pompası pnömatik hava ile çalışmaktadır.Baskı silindirleri ile kalıp ayarı da sağlanarak sistemin mekanik olarak kolay kontrolü sağlanmaktadır. Segment silindirleri ,pres kapanırken silindirler ve bağlı segment tırnakları açık olması gerektiğinden silindir valfinin enerjilendirilmeden cebri olarak kapanması gerekmektedir.Bu durumda piston tarafında basınç emniyet valfi ile yağın çıkması ve mil tarafına çek valf konularak yağın emilmesi gerekmektedir.Basınç Emniyet valfinin tank yerine mil tarafına bağlanması durumunda, piston alanından boşalan yağ, mil alanına göre daha fazla olduğundan, mil tarafında yüksek basınç oluşmasına neden olacaktır.Bu nedenle her iki hatta tanka bağlanmıştır.
Alt topuk, yükleme ve boşaltma hareketleri standart hareketler olup pozitif yük olduğundan karşı denge valfleri kullanılmıştır.
Bağ Mili Kaldırma(Center Post ) hareketi kalıp içindeki balonu hareket ettirdiğinde ve yüksek sıcaklık içinde çalıştığından kontrolü ve bulunduğu konum önem taşımaktadır. Bu nedenle bu silindirlerde lineer cetvelle kontrol sağlanmıştır.
Hidrolik lastik presi , lastik imalatında uygulama, kontrol ve bakım açısından mekanik preslere göre daha elverişli olması bu tarz üretimin gelecekte daha da büyüyeceğine bir göstergedir. Bu konuda büyük lastik firmaları tarafından kabul gören dünya da çok az üretici olması ve bunlardan bir tanesinin de Uzer Makine olması bizi şanslı kıldığı gibi gurur da vermektedir.